Ενοποιημένη Απάντηση, όχι μονόπλευρη, δηλαδή:

<•> Δίνεται μία ενιαία απάντηση που συνδέει μεταξύ τους δια­φορετικά ζητήματα με λογική συνέπεια. Από τις απόψεις που δια­τυπώνονται για μία ομάδα παρόμοιων ζητημάτων (λ.χ για το ζήτημα πώς ξεχωρίζουμε την αλήθεια και πώς επη­ρεάζουν οι επιθυμίες τη σκέψη) εξάγονται και ανα­δεικνύονται συνέπειες που αγγίζουν τις απόψεις μας σε πολλά άλλα ζητήματα (λ.χ. πόσο αξιό­πιστη είναι η ιστορία, ποια γεγονότα μας μαθαίνουν και αν μας ενημερώνουν αμερό­ληπτα). Μιλάμε για πακέτο πολλών απαντήσεων και πώς πολλά ξεχωριστά ζητήματα συνδέονται μεταξύ τους. Δηλαδή, για ενοποιημένη απάντηση και όχι μονό­πλευρη. Μονόπλευρη απάντηση = Απάντηση με εικασίες και με επιλογή μιας πραγματικό­τητας αποσπασμένης από άλλα χαρακτηριστικά και νόμους, αν όχι με επι­λογή ενός κόσμου της φαντασίας μας.

Να το αναλύσουμε λίγο.

• Απάντηση ηθικής. Διότι χωρίς σκέψεις για τον προορισμό της ζωής, χωρίς εκτίμηση της πνευματικής προτεραιότητας της ζωής προς τον εαυτό της και χωρίς τη ρύθμιση της συμπεριφοράς με πνευματικές αξίες, η γνώση δεν θα μας λύσει τα προβλήματα. Αντιθέτως, με γνώση χωρίς ηθική ζούμε παραπλανημένοι, η γνώση χρησιμο­ποιείται για κάθε εκμετάλλευση, η πολιτική μένει ανάπηρη και ολόκληρες κοινωνίες καταστρέφονται.

• Απάντηση ψυχολογική. Η ψυχή χωρίς ηθική και χωρίς απαλλαγή από τις πλάνες δεν μπορεί να ηρεμήσει. Χωρίς σκέψεις με πνευματικό προσανατολισμό και με τη ζωή παρασυρμένη από τις εμπειρίες, η ηθική μένει περιστασιακή και η λογική γίνεται μεροληπτική. Χρειαζόμαστε ακόμα την επίγνωση της πραγμα­τικότητας και των αδυναμιών μας και να απαλλαγούμε από τις φαντασιώσεις μας με την πνευματική καλλιέργεια. Επίσης, δεν μπορούμε να μιλάμε για την ανθρώπινη ζωή και την ψυχή και να αφήνουμε έξω τα κοινωνικά και πολιτικά φαινόμενα. Εσείς μιλάτε για την ανθρώπινη ζωή χωρίς την πνευματική πυξίδα της ηθικής και με το όνειρο, ότι η ζωή μπορεί να είναι ομαλή;

• Απάντηση ορθολογική. Διότι ξεκινάμε με την εκτίμηση, ότι κάποιες αλήθειες είναι πιο φανερές από μερικές άλλες και ερευνούμε για την αξιοπιστία. Αμφι­βάλλουμε για όσα δεν μπορούμε να επιβεβαιώσουμε στη δική μας εμπειρία, βάζουμε τις απόψεις μας σε μια σειρά, αναγνωρίζουμε τις αδυναμίες για πλήρη γνώση και απλοποιούμε τις γνώσεις μας. Ψάχνουμε το λάθος όταν τα συμπε­ράσματα αναιρούν την αρχική σκέψη. Σκεφτόμαστε με την αισιόδοξη λογική, ότι ο κόσμος υπάρχει και γίνεται με νόμους και όλα τα πράγματα κάπως συνδέονται και εξηγούνται. Εσείς γνωρίζετε χωρίς να σκέφτεστε, χωρίς να μπορείτε να εκτιμήσετε την αξιοπιστία των πληροφοριών σας και πιστεύετε ή αμφισβητείτε ανάλογα με τις προσδοκίες σας;

• Απάντηση πολιτική. Διότι πέρα από τις ανθρώπινες συνεργασίες και τις αντι­παραθέσεις, η κοινωνία χρειάζεται νόμους που σέβονται την ηθική και μια ανθρώπινη λογική που δεν συγκρούεται με τους φυσικούς νόμους. Χρειάζεται να εμποδίζεται η εκμετάλλευση των ανθρώπινων αδυναμιών, οι άνθρωποι να προστα­τεύονται από την κατάχρηση της εμπιστοσύνης και από τους κακοποιούς, είτε κοινούς αλήτες είτε είναι δημόσια πρόσωπα και της εξουσίας. Οι άνθρωποι πρέπει να ζούνε σε μια κοινωνία ευνοϊκή για την πνευματική τους καλλιέργεια και για την ηθική τους βελτίωση. Εσείς μιλάτε για τα κοινωνικά προβλήματα χωρίς τον πνευματικό προορισμό της ζωής και χωρίς την ηθική προοπτική του κράτους;

• Απάντηση κοσμο­λογική. Διότι αν αγνοούμε τους φυσικούς νόμους και τις αδυναμίες του ανθρώπου μέσα στον υλικό κόσμο, τότε σχηματίζονται ανώριμες απόψεις και φαντασιώσεις (όπως λ.χ. οι θρησκευτικές) και με πολλές αφορμές από την προσωπική εμπειρία. Ο καθένας πιστεύει στο δικό του θεό και ζει στο δικό του φανταστικό κόσμο, ενώ με τις υπερβολικές προσδοκίες και τις τρελές επιθυμίες, ο άνθρωπος γίνεται υπεροπτικός, η σκέψη του εγκλωβίζεται στο κοινωνικό περι­βάλλον και εξαντλείται σε προσπάθειες που δεν φέρνουν την ευτυχία. Γενικά από την έρευνα του φυσικού κόσμου και από την κοσμολογία περιμένουμε τις αναμ­φίβολες απαντήσεις σχετικά με τα ζητήματα της αρχής της ζωής και για την ύπαρξη του Θεού, τα οποία επίσης συνδέονται αξεχώριστα από την ηθική. Εσείς μιλάτε για την ευτυχία, για την ηθική και για τις ανθρώπινες σχέσεις, με αδιαφορία για τους φυσικούς νόμους, με περιφρόνηση για τις ανθρώπινες αδυναμίες και με περι­φρόνηση για τη μεγάλη άγνοια της πραγματικότητας; Επίσης, για την κοσμο­λογική έρευνα δεν μπορούμε να αποκλείσουμε τη χρησιμότητα των ζητημάτων για τη γνώση και για την ανθρώπινη σκέψη και την πιο στενή σχέση που έχει ο τρόπος ζωής με την πνευματική καλλιέργεια και με τις διανοητικές δυνατότητες.

* Να ένα λαμπρό παράδειγμα ενοποιημένης απάντησης, μέσα από το βιβλίο για μια παγκόσμια ηθική: Από την ανατρεπτική (ηθικο­λογική) άποψη για τη σχέση της σκέψης και της γνώσης με την παραπλάνηση της προσωπικής ζωής φτάνουμε στην ανατρεπτική (κοινωνιο­λογική) άποψη, για τη διευκόλυνση και την προστασία της δράσης των απατεώνων με νόμους του κράτους και για την εμπλοκή του κράτους σε συνεργασίες που δεν έχουν ηθική προτεραιότητα. Πώς θα παρατηρήσουμε αυτή τη σημαντική σχέση αν περιοριστούμε μόνο σε ζητήματα ψυχολογίας ή μόνο σε ζητήματα πολιτικά;

* Οι φιλόσοφοι είναι οι άνθρωποι με το ερευνητικό πνεύμα που δεν μπορούν να περιορίσουν τη σκέψη τους σε ένα πράγμα αποσπασμένο. Από τα αρχαία χρόνια αυτοί έχουν αντιληφθεί ότι σε τελική ανάλυση, ολόκληρος ο κόσμος κάπως συνδέεται με τη ζωή μας, ενώ οι αισθήσεις παρουσιάζουν τον κόσμο τμηματικά και σχετικά. Όπως είχε διατυπωθεί στο φιλοσοφικό βιβλίο “Η Θεολογία της Επιστήμης”, έτος έκδοσης 2000:

“Τα πράγματα δε δημιουργούνται και δε συνδέονται με απο­μονωμένες σχέσεις φυσικής, χημείας, αστρονομίας, οικονομίας, γενικά των εξει­δικευμένων επιστημών” _{σελ. 338}

“Τα περιορισμένα πράγματα υπάρχουν και γίνονται με μια κοινή και άμεση αρχή (...) και όχι μόνο με τις αφηρημένες σχέσεις των εξει­δικευμένων επιστημών” _{σελ. 387}

“Αν η πραγματικότητα σαν σύνολο δεν ήταν άμεσα από τον εαυτό της σαν ανεξάρτητη και αυτο­καθορισμένη ύπαρξη, τότε θα ήταν αδύνατη η σταθερότητα, η ενότητα και η ποιότητα μέσα στην υλο-εξωτερική δρα­στηριότητα και επομένως κάθε διανοητική εξέλιξη μέσα στο χρόνο”. _{σελ. 388}